Tłuszcz na obrazie tomografii komputerowej

 

Wiele osób niezwiązanych z medycyną, w szczególności technikami obrazowania medycznego nie zdaje sobie sprawy jak istotną rolę odgrywa tutaj skala Housfielda. W dzisiejszym wpisie przybliżę jak interpretować tłuszcz na obrazie tomograficznym.

Tłuszcz na skanie TK a skala Hounsfielda

Skala Hounsfielda to ilościowa skala opisująca gęstość radiologiczną. Jej pomysłodawcą był laureat Nagrody Nobla Godfrey N. Hounsfield. Skala jednostek Hounsfielda jest liniowym przekształceniem pierwotnego pomiaru liniowego współczynnika osłabienia, w której gęstość radiologiczna wody destylowanej w standardowej temperaturze i ciśnieniu (warunki standardowe) jest definiowana jako zero jednostek Hounsfielda (HU), natomiast gęstość powietrza w warunkach standardowych jest określana jako -1000 HU.

gdzie H2O i powietrze reprezentuje liniowe współczynniki osłabienia wody i powietrza. 

Powyższe normy zostały wybrane jako uniwersalnie dostępne odniesienia dostosowane do kluczowego zastosowania komputerowej osiowej tomografii, czyli obrazowania anatomii zwierząt. Gdy przekształcimy zakres jednostek HU uzyskamy skalę szarości.

Fig. 1 Skala szarości z uwzględnieniem jednostek HU

W zasadzie dalej to nic nam nie mówi, ale... Jeśli ową skalę przyporządkujemy sobie do odpowiednich struktur, to już będzie coś.

Fig 2. Przedział widoczności niektórych struktur 
z uwzględnieniem skali HU na odpowiedni poziom szarości

Zakres widoczności tkanki tłuszczonej to przedział od -100 do -50 HU. Ewidentnie widzimy według obrazka (), że to już ciemniejsze barwy, jednakże nie do końca czarne.

                                    Fig. 3 Przyporządkowanie punktów ze skali Hounsfielda
                                    na odpowiedni poziom szarości

Jak widzimy, zastosowanie skali HU jednak ma jakiś sens. Często widzimy, że tłuszcz na obrazie jest czarny na pierwszy rzut oka, ale tak naprawdę to jeden z poziomów szarości. 

Analiza tłuszczu na obrazie TK

Pasma tłuszczu są częstym objawem widocznym w tomografii komputerowej wszędzie tam, gdzie można znaleźć tłuszcz. Najczęściej występuje w jamie brzusznej/miednicy, ale można go również zaobserwować w przestrzeni zaotrzewnowej, klatce piersiowej, szyi i tkankach podskórnych. Może być pomocny w lokalizacji zarówno ostrych, jak i przewlekłych patologii.

Sploty tłuszczowe oznaczą zwiększone tłumienie, które może być słabo zdefiniowane, siatkowate, liniowe lub w niektórych nowotworach złośliwych, siatkowate. Sploty tłuszczowe są same w sobie niespecyficznym objawem i mogą być widoczne w stanach zakaźnych, zapalnych, złośliwych lub urazowych.

    Fig. 4 Przykład przyporządkowania poziomów szarości do odpowiednich struktur 

Tłuszcz w obszarze brzucha i miednicy

Istnieje kilka wzorów nawarstwiania się tłuszczu w jamie brzusznej, które mogą występować w obrębie krezki lub otaczających narządów litych. Sploty tłuszczowe mogą wskazywać na różne patologie, są to między innymi:

• splot tłuszczowy kreski,
• pasma tłuszczu okołotrzustkowego: ostre zapalenie trzustki,
• gruźlicze zapalenie otrzewnej, 
• okołokomorowe pasma tłuszczu z pogrubieniem ściany jelita,
• zapalne i zakaźne zapalenie jelita grubego/zapalenie jelit

i wiele, wiele innych. 

Tłuszcz w obszarze gardła 

Pasma tłuszczu mogą być również widoczne w klatce piersiowej i wskazują głównie na patologię śródpiersia, np.

• zapalenie śródpiersia,
• martwica tłuszczowa nasierdzia,
• urazowe uszkodzenie aorty.

Literatura

1. Thornton E, Mendiratta-Lala M, Siewert B et-al. Patterns of fat stranding. AJR Am J Roentgenol. 2011;197 (1): W1-14. doi:10.2214/AJR.10.4375 
2.  Pereira JM, Sirlin CB, Pinto PS et-al. Disproportionate fat stranding: a helpful CT sign in patients with acute abdominal pain. Radiographics. 2004;24 (3): 703-15. Radiographics (full text) - doi:10.1148/rg.243035084